Spreekuur over Wonen: hoe vaak moet je je verhaal nog vertellen voordat er iets verandert?

We zijn vaker actief geweest met woonverhalen, maar nog niet eerder was de verantwoordelijke wethouder daarbij aanwezig. Op 27 maart stond ons gesprek op de planning met  Marjolein Moorman én wethouder Volkshuisvesting Zita Pels. Ons doel: duidelijk maken hoe weinig er verandert oor huurders, óók als je het al tien keer aan de grote klok hebt gehangen. We waren te gast bij de lieve en betrokken mensen van Het Groene Veld. 

Hoe kwamen we hier? 

Toen het thema wonen terug op de agenda kwam bij de NoordAs, bleken er veel verschillende problemen te spelen. Naast de hoge huren en de verkoop van sociale huurwoningen, waren er veel verhalen over achterstallig onderhoud.  

In de afgelopen jaren hebben we veel acties op dit thema georganiseerd. Van een bijeenkomst voor een theatervoorstelling (Uitgewoond), naar bijeenkomsten om samen spandoeken te maken over deze problemen, en uiteindelijk de protestmars (Stop de Woon-Armoede) in april vorig jaar. De protestmars heeft geen opvolging gekregen. Mensen waren moe. 

Kort daarna hebben we wel nog een spreekuur gehouden met Melanie van der Horst, vanwege Aanpak Noord in haar portefeuille. Daar kwamen een aantal woonverhalen aan bod, zoals die van Antonio, Amarfi en Abier. Hoe schrijnend waren die, en hoe onder de indruk was de wethouder. Het kwam echt hoger op de agenda te staan, hoorden we. Dat geloofden we graag. We zien dat er meer aandacht kwam voor de schimmelaanpak. Maar we hebben toen te weinig concrete afspraken gemaakt, en voor hen is er amper wat gebeurd.  

Afgelopen november spraken Sarah* en Ronald met Marjolein en Femke Halsema bij het spreekuur. Daar hebben we gelukkig wél concretere afspraken gemaakt. Maar wat zien we? Het wordt nooit écht opgelost. Bij Sarah zijn weer precies dezelfde fouten gemaakt. Bij Ronald is de communicatie met de woningcorporatie een wond die niet meer dicht lijkt te gaan.   

Op 27 maart vond ons volgende spreekuur plaats. Met armoedewethouder Marjolein Moorman én wethouder Volkshuisvesting Zita Pels. Iedereen kwam terug: Antonio, Amarfi, Abier, Sarah en Ronald. Niet om te klagen dat het nog steeds niet opgelost is, maar om te laten zien hoe onmogelijk het is om iets te veranderen. Hoe je voor een beschimmelde badkamerdeur daadwerkelijk tot aan de wethouder moet komen om een nieuwe te krijgen. En zelfs dán gebeurt het niet. Het systeem is net zo verrot als de huizen waarin mensen moeten wonen. Chafika vertelde ook haar verhaal, voor het eerst bij de NoordAs. Om te laten zien dat we niet steeds dezelfde 5 verhalen vertellen (al is dat precies het punt – hoe vaak moet je een verhaal nog vertellen voordat er iets gebeurt?), en dat het nog veel meer mensen gebeurt.  

Het verhaal van Chafika – zelfs de huurcommissie zorgde er niet voor dat de lekkage werd aangepakt 

Chafika woont met haar man en 5 kinderen sinds twee jaar in een middenhuur woning van Eigen Haard aan de Adelaarsweg. Een maand nadat ze waren verhuisd en alles hadden ingericht en geschilderd, was er een enorme lekkage aan het dak waardoor alle muren doorweekt zijn geraakt. Ze heeft vaak moeten bellen met Eigen Haard en uiteindelijk kwam er na een maand een medewerker – tijdens een hittegolf – die constateerde dat alles droog was en er geen probleem meer was. Vanaf dat moment is er nagenoeg niets meer teruggekoppeld.  

De receptioniste van Eigen Haard zei: 'je kan beter AT5 bellen dan naar ons'

Het gebrek aan communicatie vanuit de corporatie komt bij alle gebreken terug: de zwarte schimmel in huis, vijf maanden zonder warm water, de bel die het niet doet, het keukenraam dat niet open kan. Haar kinderen durven geen vrienden of vriendinnen bij hen thuis te laten spelen vanwege de staat van hun woning. Soms komen er mensen via Eigen Haard bij haar thuis dingen meten of schade opnemen, maar daarna blijft het stil. Voor al die afspraken heeft ze veel vakantiedagen moeten opnemen, want: “je wil dat het zo snel mogelijk wordt opgelost, dus je werkt mee.” De wijkbeheerder van Eigen Haard heeft gezegd dat deze problemen absoluut opgepakt moeten worden, en elke keer als ze contact zoekt met de corporatie (zo'n 2-3 keer per week) krijgt ze te horen dat er een ticket is aangemaakt. Maar opvolging komt er niet van. De receptioniste heeft haar zelf een keer gezegd dat ze beter AT5 kan bellen dan nog een keer met Eigen Haard.  

Ambtenaren van Aanpak Noord hebben ook geprobeerd iets in gang te zetten bij de corporatie over Chafika's woning, zonder succes. Enkele maanden na de lekkage heeft Chafika wel hulp gezocht van !Woon en uiteindelijk via de Huurcommissie de helft huurverlaging gekregen. Maar een drukmiddel is dat blijkbaar ook niet: het is nu twee jaar geleden, en het dak is nog steeds niet gerepareerd. Volgens Eigen Haard komt het doordat de VVE toestemming moet geven voor de reparatie, maar daar gelooft ze weinig van.  “Ik voel me niet gehoord. Ik ben moe. Het kan me eigenlijk niet meer schelen of het dak gerepareerd wordt op dit punt. Ik wil gewoon weg uit dit huis, maar dat kan niet. We zitten vast.” 

De verhalen die nog stééds niet zijn opgelost

Amarfi sprak op de protestmars vorig jaar én tijdens het spreekuur met Aanpak Noord-wethouder Melanie van der Horst, over haar verhaal van de verrotte badkamer en de aanhoudende muizenplaag. Antonio sprak over de ondermaatse isolatie en de Van Groot naar Beter-regeling op het spreekuur met Melanie van der Horst, net als Abier over haar lekkage en renovatie. Ronald sprak in november met de burgemeester en wethouder Marjolein Moorman over de ‘champignonkwekerij’ die zijn woning in de Banne is, net als Sarah* die met urgentie van de ene schimmelwoning belandde in de andere. De gemene deler? Een woningcorporatie die klachten keer op keer wegwuift of de huurder zelf de schuld geeft, onderaannemers die altijd komen kijken zonder iets op te lossen, óf een corporatie die uiteindelijk met veel druk excuses maakt en belooft deze keer écht alles op te lossen, zonder dat dat gebeurt.  

Waar is de gemeente in deze strijd?  

Van de woningcorporaties moeten we het blijkbaar niet hebben. Er werken ongetwijfeld veel goedbedoelende mensen, maar ze slagen er niet in om hun systeem zo in te richten dat huurders worden geholpen met de gebreken waar woningcorporaties verantwoordelijk voor zijn. Gebreken die ervoor zorgen dat huurders – die recht hebben op een goede woning én huur betalen – compleet kapot zijn. 

Ter illustratie bekeken we tijdens het spreekuur de trailer van de documentaire ‘de Verkrotte Droom’ van Femke en Ilse van Velzen, die in mei wordt vertoond op de NPO. Die volgt enkele huurders in de Van der Pekbuurt in hun jarenlange strijd met Ymere, eerst tegen de sloop en nu vóór (goede) renovatie. De gemeente Amsterdam speelt hier geen enkele rol in, huurders staan er alleen voor; ze hebben alleen elkaar. Wat de documentairemaker daarover te zeggen heeft? “Je kan niet zichtbaar maken wat er niet is.”  

De gemeente Amsterdam moet hun rol pakken om bewoners te ondersteunen in het opeisen van hun recht op woongenot. Op basis van deze verhalen hebben we 3 aanbevelingen meegegeven aan de wethouders.  

1. Kruip in de Kruipruimte – ga het probleem écht aan en durf het in de ogen te kijken. 

2. Directe en nabije ondersteuning als je een melding maakt – in plaats van de vele klachten die blijven hangen in een klantcontactcentrum of een eenmalig bezoek  

3. Speel een rol in het collectief maken van woonproblemen  - alle middelen om huurders te helpen zijn gericht op het individu, terwijl hier duidelijk structurele problemen spelen. 

Lees de aanbevelingen hier:

Aanbevelingen om regie te pakken.docx

Download DOCX • 89KB

Reactie van de wethouders 

“De woningcorporaties zijn ook niet mijn vrienden,” stelde Zita Pels fel. “Ik schaam me ook voor wat er gebeurt in de stad en Ik spreek ze aan op hun verantwoordelijkheid.” De wethouder was – natuurlijk – bekend met de problemen uit deze verhalen. Een structurele oplossing lijkt ver weg, behalve door hen continu te blijven aanspreken in gesprekken met de directie van de corporaties. “Ik weet dat het oplossen van individuele gevallen geen structurele oplossing is, maar totdat die er is, is elk individueel opgeloste casus er één. Dus stuur mij maar een e-mail met je probleem. Ik lees en beantwoord mijn e-mail zelf.” De verhalen die hier werden verteld, nam ze mee in het eerstvolgende directiegesprek.   

Wat nu?  

• Amarfi heeft nog niets gehoord, terwijl de muizenplaag nog steeds woedt. 

• Abier heeft nog niets gehoord, terwijl de schimmel na de renovatie van haar woning er nog steeds zit. 

• Antonio heeft nogmaals te horen gekregen dat hij niet gebruik kan maken van de Van Groot naar Beter-regeling, ondanks dat de wethouder heeft aangekondigd dat er soepeler met die regelingen moet worden omgegaan.  

• Sarah* heeft van de wethouder gehoord dat de directeur van Rochdale haar persoonlijk wil spreken. Ze is nog niet door hem gebeld.  

• Chafika heeft bezoek gehad van Eigen Haard, excuses gekregen en afgesproken dat er een plan komt om alle gebreken op te lossen. Dat plan heeft de woningcorporatie – nu een week na de gestelde termijn – nog niet gestuurd.